Εν αρχή ην οι ταξιδιωτικές γραφές. Κατάγομαι από δυο μεγαλονήσους της Μεσογείου, την Κρήτη και την Κύπρο, και μια μικρόνησο. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κάσο, έναν αλίκτυπο βράχο στην πέρα άκρη της πρώτης διαγωνίου του ελληνικού χώρου, στο τέρμα της Άγονης Γραμμής. Αυτός ήταν και ο τίτλος του φωτογραφικού λευκώματος, «Κάσος, το τέρμα της Άγονης Γραμμής» που δημιούργησα μαζί με τις εκδόσεις Τοπίο και αφιέρωσα στην αφετηρία των ταξιδιών του σώματος και του νου, που είναι η ουσία της ζωής μου. Αφού τελείωσα το εξατάξιο, τότε, Γυμνάσιο στην Κάσο, θα γινόμουν ή καπετάνιος ή συγγραφέας ή και τα δυο. Τελικά έγινα και τα δυο, ταξιδευτής και συγγραφέας. Γράφω για ταξίδια γιατί θέλω να τα ζω δυο φορές. Μια φορά όταν τα κάνω και μια φορά όταν τα γράφω. Η δημιουργία και η αφήγηση ταξιδιωτικών αναμνήσεων είναι ένα πολύ ακριβό δώρο και για τον συγγραφέα και για τον αναγνώστη. Και τελικά μπορεί να σε πάει παντού, από τον πολιτισμό των καθημερινών απολαύσεων μέχρι την κεντρική ουσία της ζωής.
Για να πετύχω το οτιδήποτε έπρεπε να ταξιδέψω. Αυτό έκαναν οι πρόγονοί μου από την εποχή του Ομήρου μέχρι τις μέρες μας, όταν ο πατέρας μου πέρασε δυο φορές με το «Αλδεβαράν» από την Κάσο και τη μια φορά με ανέβασαν από την ανέμοσκαλα πάνω στην κουβέρτα του μεγάλου καραβιού, μεσοπέλαγα, εκεί, κάτω από τη Μακρά που οι Κασιώτες άραζαν τον μεγάλο εμπορικό στόλο τους, πάνω από εκατό καράβια, μεταξύ των οποίων ο προπάππος του εφοπλιστή που ανήκε το καράβι που περνούσε.
Φωτογραφία: Πάρις Ταβιτιάν / Lifo
Τα πρώτα μου χρήματα, μετά τις εισπράξεις από τα κάλαντα, δεν τα κέρδισα από τη γραφή, αλλά από τη ζωγραφική. Ήταν όμως για δημοσίευση στο περιοδικό «Επίκαιρα». Η πρώτη ζωγραφιά με λάδια που είχα αγοράσει από τη Ρόδο. Το περιοδικό βράβευε κάθε εβδομάδα στις «Κίτρινες Σελίδες» του έργα παιδιών. Στο τεύχος της 27ης Ιανουαρίου 1972 βραβεύτηκε η δική μου. Μια τυπική παιδική εικόνα, αλλά με σημάδια καθοριστικά μιας ολόκληρης ζωής. Η ιδέα να στείλω τη ζωγραφιά ήταν του φίλου μου του Μιχάλη, ο οποίος αγόραζε το ένα από τα δυο τεύχη των «Επικαίρων» που έφταναν στο νησί, όταν έφταναν. Δική του ιδέα ήταν και ο τίτλος: «Ένα από τα μετόχια του Σεφέρη». Μου υπαγόρευσε μάλιστα να γράψω: Αφορμήν έλαβα από τους στίχους του ποιητή «Αγάπη που ’ναι η εκκλησιά σου, βαρέθηκα πια στα μετόχια». Προφανώς δεν είχαμε καταλάβει τον στίχο του ποιητή, το όνομά του απαλείφθηκε από τον τίτλο που δημοσιεύτηκε και έμεινε μόνο «Μετόχι», αλλά ενσωματώθηκε για πάντα στη ζωή μου, και μύστης, και άγιος, και φίλος, και δάσκαλος, και ψυχαγωγός. Κάθε αράδα από την πιο σύντομη ημερολογιακή καταγραφή μέχρι τον πλέον εμπνευσμένο στίχο, είναι αποκάλυψη και ακόμα μια πιο μεγάλη απόλαυση. Η ελληνικότητα που πηγάζει από τον κοσμοπολιτισμό είναι τελικά απίστευτα δημιουργική δύναμη. Μου το ψιθύρισαν εμπιστευτικά στο αυτί και ο Οδυσσέας Ελύτης, και ο Γιώργος Θεοτοκάς, και ο Κωνσταντίνος Καβάφης, και ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας.
Από τότε κερδίζω τη ζωή μου αντλώντας γνώση, χαρά και ευαισθησία από τη συναναστροφή μου με την τέχνη και τους καλλιτέχνες. Γράφω γι αυτούς με πραγματικό ενδιαφέρον να τους γνωρίσω και να τους καταλάβω, και εν τέλει κερδίζουμε όλοι σε αυτογνωσία, και εγώ, και εκείνοι, και οι αναγνώστες. Έχω πάντα στο νου μου τα λόγια του Γιάννη Μόραλη, της Χρύσας, του Παναγιώτη Τέτση, για να μιλήσω για τους απόντες, αλλά είναι πολύ πιο ομιλητική η έκφραση του παρόντος, σιωπηλού, Αλέκου Φασιανού καθώς σχεδιάζει τη βινιέτα που κοσμεί την «Ταυτότητα» της δικής μας ευδαιμονίας. Πλήθος τέτοια έργα έγιναν για χάρη των αναγνωστών του «Βήματος», υπογραμμίζοντας την πεποίθησή μας ότι η τέχνη είναι μια καθημερινή απόλαυση για όλους, η οποία ομορφαίνει τη ζωή μας ακόμη και όταν ομιλεί για στενάχωρα πράγματα. Είμαστε υπερήφανοι για τις πρωτότυπες «Εικαστικές περιηγήσεις», «Εικαστικά ρεπορτάζ» και «Εργαστήρια ονείρων» που κάναμε στον «Πολιτισμό» του Βήματος της Κυριακής σε συνεργασία με πολλούς ζωγράφους και γλύπτες, οι οποίοι ζωγράφισαν και έγραψαν για έναν τόπο που τους προκάλεσε ή μας άνοιξαν τα ατελιέ τους για να τα φωτογραφίσουμε και μας μίλησαν γι’ αυτά.
Για να ταξιδέψεις πραγματικά πρέπει να αφήσεις από τα μάτια σου της γνωστές και οικείες στεριές. Κι εγώ τόλμησα να ταξιδέψω νοερά, παρέα με τον Λόρδο Μπάυρον, τον Σέιμους Χίνι, τον Αλμπρέρτ Καμί, τον Λεκορμπιζιέ, τον Μαρκ Σαγκάλ, τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Πόσα μου έμαθαν σε αυτή την περιπέτεια της γραφής που για εμένα άρχισε επαγγελματικά από το 1981, ως ρεπόρτερ σε ημερήσιες εφημερίδες της Αθήνας. Μετά τη βασική, και καθοριστική, εκπαίδευση μου στο φτωχό σχολείο της μικρής πατρίδας μου, αλλά στην πάμπλουτη, πολιτισμικά και κοινωνικά αυτάρκη, μικρή ομάδα ανθρώπων που μοιραζόμασταν επί δεκαοκτώ χρόνια έναν μοναχικό βράχο, βοσκό των κυμάτων, ξεκίνησα προγραμματίζοντας τη ζωή μου με όνειρα. Θα συνέχιζα να μαθαίνω τον κόσμο σπουδάζοντας ή θα κέρδιζα την κυρίαρχη τέχνη να με υπακούει ένα καράβι και να γυρίσω τη Γη , δυο ή και τρεις φορές. Με καλούσαν τα κανακέματα της «νανάς» της Φουλιάς που έλεγε όταν με έβλεπε: παλληκάρι, παλληκάρι, να ’ρκεται με το καράβι. Με προκαλούσαν τα πολύχρωμα γραμματόσημα που μου έστελνε ο πατέρας μου από χώρες εξωτικές, μέσα στον φάκελο με τα γράμματά του. Ξεκίνησα, όμως, να σπουδάζω σε ανωτέρα σχολή ηλεκτρονικών και δεν σταμάτησα ποτέ από τότε να είμαι και να αισθάνομαι φοιτητής. Ούτε θα σταματήσω ποτέ. Είναι για μένα τρόπος να ζω οι σπουδές για τον πολιτισμό στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, τα μαθήματα Λαογραφίας του Μηνά Αλεξιάδη στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, τα σεμινάρια δημοσιογραφίας της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, «Δημοσιογραφία και νέες τεχνολογίες» της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού Τύπου, «Δημοσιογραφίας στο internet» του BBC, αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, ειδικά για την ηθική του Αριστοτέλη, και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Αεί διδασκόμενος είναι τελικά ένας πολύ δημιουργικός και συναρπαστικός τρόπος να ζεις.
© Nikos G. Mastropavlos/eudemonia.gr
Από την αρχή επεδίωξα τα κείμενά μου να είναι μια ολοκληρωμένη αναγνωστική και αισθητική εμπειρία με λέξεις και εικόνες. Γι αυτό εκπαιδεύτηκα στη φωτογραφία, όσο και στις λέξεις, δημιουργώντας τα άρθρα μου επί τόπου. Τα ταξιδιωτικά μου κείμενα ταιριάζουν με δικές μου φωτογραφίες ή οι φωτογραφίες μου συναντούν τα κείμενά μου. Τα ίδιο συμβαίνει και με τα εικαστικά θέματα μου. Με συναρπάζει να φωτογραφίζω τους δημιουργούς στα εργαστήριά τους, μέσα στη μικρή περιοχή και τη μεγάλη στιγμή της δημιουργικότητάς τους. Από εκεί αναδύθηκε η κατηγορία Art Studio Dreams της eudemonia.gr. Τα τελευταία είκοσι χρόνια έγιναν πράγματι τα κομμάτια μου ολοκληρωμένη από εμένα αναγνωστική και αισθητική εμπειρία, καθώς η βασική μου αρμοδιότητα στο «Βήμα της Κυριακής» επί 23 χρόνια η σύνταξη ύλης και μεταξύ των άλλων «έστηνα» σε σελίδες και τα δικά μου θέματα.
Και κάπου εδώ προέκυψε η ενασχόληση με την κουλτούρα της τροφής. Το φαγητό ήταν η γεύση του τοπίου, από τις πιο χαρακτηριστικές εκφάνσεις της ιστορίας και του πολιτισμού του. Έτσι είδαμε τις αναρτήσεις του blog «Τόπων Γεύση», το οποίο διαμόρφωσε την ιδεολογία της eudemonia.gr. Δίνουμε στο site μας τον χαρακτήρα του blog για να υπογραμμίσουμε την αμεσότητα και τη αλήθεια του. Εξερευνούμε τα τοπία του φαγητού, των ταξιδιών και της τέχνης από απόσταση αναπνοής, επί τόπου. Δεν παρουσιάζουμε φαγητά που δεν είναι μαγειρεμένα για να τα γευτούμε. Δεν είμαστε σεφ, αλλά μας ενδιαφέρουν πολύ και καταγράφουμε τις συνταγές των εδεσμάτων, γιατί φωτίζουν τον πολιτισμό και τη ζωή των ανθρώπων που τα γεύονται. Οι συνταγές μας δεν είναι τυποποιημένες, γιατί προέρχονται κυρίως από παραδοσιακές νοικοκυρές, οι οποίες βασίζονται στο «χερικό» τους και στην αγάπη τους γι’ αυτούς που ετοιμάζουν τα φαγητά τους. Και επί πλέον θέλουμε ακόμη και η συνταγή ενός φαγητού να είναι μια ιστορία, ένα μικρό δοκίμιο και ένα απολαυστικό κείμενο. Όλα είναι ταξίδι, και όλο το ταξίδι είναι οι συνταξιδιώτες. Ας κρατήσουν, λοιπόν, τα ταξίδια μου, τα ταξίδια μας…
Νίκος Γ. Μαστροπαύλος
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στη lifo.gr: «Το φτωχικό είναι σήμερα σπάνιο και αρχοντικό»: Ένα site για την κουλτούρα του ελληνικού φαγητού | LiFO
