Όλη η αρχιτεκτονική του βίου και του πολιτισμού στην Όλυμπο της Καρπάθου θεμελιώνεται στη σκληρή ζωή. Κι όσο πιο δύσκολος και κοπιώδης είναι ο αγώνας για τη ζωή, τόσο μεγαλύτερος είναι ο σεβασμός στον θάνατο. Ο θάνατος στην Όλυμπο δεν σηματοδοτεί απώλεια, αλλά παρουσία· αδιάκοπη, αιώνια θρονιασμένη στη μνήμη που μετακυλά προς το μέλλον. Ο θάνατος στην Όλυμπο σημαίνει ανάσταση της ανάμνησης και υπόσχεση – τολμούμε να πούμε και όρκο: θα συνεχίσουμε! Θα ζείτε μαζί μας εσείς, τα έθη και η κοσμοθεωρία σας. Διαβάστε περισσότερα…

Ναι, αυτό κάνεις σαν θα πας πρώτη φορά στη Λήμνο. Απολαμβάνεις και νοιάζεσαι για το μέλλον, έχοντας στο στόμα τη νόστιμη γεύση του παρελθόντος. Προσεύχεσαι να σου συμβεί ξανά και να συνεχίσεις να εξερευνάς την πολυπλοκότητα ενός αρχέγονα απλού νησιού, συντροφιά με σπουδαίους συντρόφους και ανθρώπους που γεννούν στοιχειώδη αγαθά της ευδαιμονίας, φιλέματα της λήμνιας γης, ψωμί, τυρί, κρασί, λάδι, μέλι, όσπρια, αλλαντικά, βότανα· και ιδέες, και ποιότητες, και μεράκια. Τίμια γεννήματα μιας εύφορης μικρής πατρίδας. Lemnos Philema 2019, ευφορία, ατμόσφαιρα πανηγυρική, έως και οργασμική, σαν του θέρους που μόλις πέρασε ή του τρύγου που σε λίγο θα αρχίσει στις ήρεμες καμπύλες των οργωμένων λόφων, που μοιάζουν με στήθη έγγαλης γυναίκας, πλήρη ζωοποιών χυμών.

Διαβάστε περισσότερα…

Η Όλυμπος κοιτάζει το μέλλον, μένοντας προσηλωμένη στο παρελθόν, εκεί που κυριαρχούν οι ζώσες σκιές των προγόνων, ιδιαιτέρως των σπουδαίων μερακλήδων. Γιατί στην Όλυμπο το γλέντι είναι ταυτότητα, και ταυτότητα σημαίνει ιδεολογία και μνήμη. Όλα αναδύονται στο γλέντι και στο χορό στο Πλατύ, κι ο σεβασμός, και η μερακλοσύνη, και η αρετή, και η κοινωνικότητα, και ο πλούτος, και η ομορφιά, και ο έρωτας. Αλλά, κυρίως, είναι λατρεία των προγόνων, και υπόσχεση ότι δεν θα τους ξεχάσουν ποτέ• για την ακρίβεια, δεν θα τους εγκαταλείψουν και θα αγωνιστούν να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη τους, που σημαίνει τα παραδομένα ιερά και όσια. Κι η περιφορά των εικόνων τη Λαμπρή Τρίτη σε ζωτικά σημεία της επικράτειας της Ολύμπου, είναι αυτό ακριβώς, η Ανάσταση της μνήμης των νεκρών και η εκδήλωση πίστης στις παρακαταθήκες τους. Διαβάστε περισσότερα…

Τέλος του χρόνου

και ακόμα με ψάθινο

καπέλο και σανδάλια.

Για τους ανθρώπους που μετρούν παραγωγικά το χρόνο, ο Σεπτέμβριος, η αρχή του φθινοπώρου, είναι και η αρχή της νέας χρονιάς. Τότε που οι σπόροι θάβονται στο χώμα, για να αναδυθούν μετά από σύντομη περισυλλογή ζωντανοί, ζωηροί και δροσεροί για να πραγματοποιήσουν τον ετήσιο κύκλο της ζωής τους μοιράζοντας δώρα, μέχρι να γίνουν ξανά σπόροι και να αρχίσουν πάλι από την αρχή. Μπροστά σε αυτήν την αφετηρία της επαναλαμβανόμενης νέας ζωής και των νέων τοπίων, στέκεται ο φιλόσοφος των ταξιδιών, ο ιάπωνας ποιητής Ματσούο Μπασό και ζωγραφίζει με την καλαμένια γραφίδα του το χαϊκού της αρχής. Διαβάστε περισσότερα…

© Nikos G. Mastropavlos / eudemonia.gr

Ο Μιχάλης του Αγά, στεκόταν στο πόστο του στην κουζίνα του θρυλικού εστιατορίου «Εμπορειός», στο παλιό λιμάνι της Κάσου, εκεί που μαγειρεύει και τραγουδά εδώ και σαράντα χρόνια. Έτσι και τώρα, μας υποδέχτηκε με τον τρόπο που κατέχει καλύτερα να μιλά και να παίρνει επίκαιρη θέση απέναντι στη ζωή, με μια καλοταιριασμένη, ευαίσθητη, μαντινά(δα):

Έτσι ’ναι χαϊδεμένη μου απ’ αγαπά και χάσει

Και του ’ρχεται να τρελαθεί και τα βουνά να πιάσει. Διαβάστε περισσότερα…

Υπάρχουν κάποια δρώμενα τόσο βαθειά θρονιασμένα στη συλλογική συνείδηση της κοινότητας, που καθιερώνονται ως τα άγια και τα όσια της· όπως οι Γιανίτσαροι και οι Μπούλες της Νάουσας. Διαδραματίζεται την Αποκριά, αλλά δεν είναι μασκαράτα. Είναι η αυθεντική έκφραση των μύχιων της πόλης, μια πτυχή της ζωής της που η καθαρότητά της, σαν τα νερά της Αράπιτσας ή το χιόνι στην κορυφή Τρία Πέντε Πηγάδια του Βερμίου ή το Ξινόμαυρο κρασί, σε κάνει να αναδακρυώνεις. Τόσο βαθειά αγγίζουν την ψυχή σου η μακρόσυρτη, λυπητερή, κραυγή του ζουρνά και ο τόσο πειστικός ο αποχαιρετισμός του Γιανίτσαρου στους  δικούς του, που νομίζεις ότι όντως το κορδελάκι που ανεμίζει δεμένο στο μεσαίο δάκτυλο, είναι για τιμημένο θάνατο για την ελευθερία της πατρίδας και όχι για έναν λεβέντικο χορό με τις πάλες έξω από τη θήκη τους στην πλατεία του δημαρχείου, κάτω από το χαρακτηριστικό ρολόι. Διαβάστε περισσότερα…

Ο Διόνυσος, μεγάλη η χάρη του χιλιάδες χρόνια τώρα, ήταν ένα πεδίο άσκησης απεριόριστης ελευθερίας. Οι αρχαίοι Έλληνες, οι οποίοι πίεζαν τον νου τους να φτάσει πολύ πιο πέρα από τα αισθητά, έως τον απειροελάχιστο κόκκο της ύλης του Δημόκριτου, το σύμπαν των ιδεών του Πλάτωνα ή την ευδαιμονία του Αριστοτέλη, νοσταλγούσαν την ελευθερία του μύθου για να διασκεδάζουν τα δεσμά του λόγου. Διαβάστε περισσότερα…

Μικρές χάρες του Νοεμβρίου ή μήπως χαρές; Σε έναν ατμοσφαιρικό μήνα οι χάρες και οι χαρές συναντώνται και ισορροπούν επάνω σε ένα θνησιγενές για το χατίρι της ομορφιάς και της αναγεννησιακής δύναμης του χειμώνα κόκκινο ή χρυσό φύλλο. Το κόκκινο σημαίνει πάθος και ομορφιά, το χρυσό πλούτος. Είναι όντως θαύμα αυτά τα σπουδαία να ενυπάρχουν σε ένα ημιθανές φυλλαράκι, που τρεμοπαίζει επάνω στο γυμνό κλαδί στο παραμικρό φύσημα του  κρύου αγέρα. Διαβάστε περισσότερα…

Η ιεροτελεστία του λαδιού, των ευχών, των προσευχών, του χρίσματος, της κάθαρσης, τού καλλωπισμού, της τροφής, αιώνες τώρα, μοιάζει ίδια και απαράλλακτη στα αρχαία και σύγχρονα τοπία της ελιάς.

Κορμοί σαν τις ρυτίδες των γονιών μας, καθώς τους φαντάζεται ο ποιητής. Με όλη την αδρότητα και τη σοφία των καιρών που περνούν και της έγνοιας που την λένε αλλιώς και αγάπη. Οι ελαιώνες της πατρίδας μας, τα λιόδεντρα της καρδιάς μας. Το ένα από τα τρία συστατικά της Ελλάδας, μαζί με το αμπέλι και το καράβι, καθώς λέει ο μύστης των φύλλων της ελιάς, επίσης ποιητής. Μα, πρέπει να είσαι ποιητής για να μπορείς να μιλάς για τα δώρα των θεών, για τα αιθέρια έλαια, τις σπονδές, τις χοές και τις προσφορές. Να σε λένε Όμηρο, Σαπφώ, Αρχίλοχο, Ρωμανό, Παλαμά, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο για να μιλήσεις για τα σύμβολα του παλαιού και του νέου κόσμου. Διαβάστε περισσότερα…